Sličnosti i razlike: ultrazvučna dijagnostika 2D, 3D, 4D…

O tome zašto se i kada rade ultrazvučni pregledi tokom trudnoće i koja je razlika između 2D, 3D i 4D ultrazvuka razgovarali smo sa Mr sc. med. dr Gordanom Kozarov, specijalistom ginekologije i akušerstva, osnivačem Klinike "Perinatal" u Novom Sadu.

Zašto su važni ultrazvučni pregledi?

- Od kada je ultrazvuk uveden u medicinsku dijagnostiku, revolucionarni napredak u dijagnostici se desio i u fetalnoj medicini. Od tada se koristi sve češće tokom trudnoće i to iz nekoliko osnovnih razloga:

1. Dijagnostička upotreba ultrazvuka je bezbedna kako za majku tako i za bebu.

2. Budući roditelji mogu pratiti napredak u rastu i ponašanje svoje još nerođene bebe.

3. Mogu se na vreme uočiti anomalije bebe bilo u strukturi organa i/ili  promene na plodu koje tumačimo kao genetske markere,  jer je njihova pojava povezana sa mogućim genetskim poremećajima u smislu hromozomopatije, genopatije, pojave mono ili poligenske dizmorfije.

4. Usavršavanjem ultrazvučne tehnike, moguća je detaljnija analiza organskih sistema bebe i spoljašnjeg izgleda bebe.

5. Procena dobrog stanja ploda analizom posteljice, plodove vode i Doppler snimanja protoka krvi kroz neke krvne sudove.

6. Pouzdaniji monitoring stanja bebe tokom samog porođaja.

Mr sc. med. dr Gordana Kozarov

2D, 3D, 4D…

Ultrazvuk je jedan od dijagnostičkih pregleda kome se trudnice neizmerno raduju.  

- Dvodimezionalni ultrazvuk (UZV) (2D) je i dalje najčešće korišćen tokom pregleda bebe ali se sve češće dodaje trodimenzionalni UZV (3D) kada bebu vidimo u tri dimenzije, kao sliku, i četvorodimenzionalni UZV (4D) kada dodajemo vreme pa bebu vidimo u tri dimeznije i u pokretu. Sve ostale modernije tehnike su izvedene iz ovih osnovnih tipova ultrazvučne dijagnostike. U toku svakog ultrazvučnog pregleda se mogu (i veoma često) koristiti sve tehnike jer ne postoji određena gestacijska starost bebe kada je pojedinu tehniku bolje koristiti, te se iste tehnike koriste tokom redovnih mesečnih kontrola trudnica - kaže dr Kozarov.

Ultrazvuk - kada se i šta prati?

Postoje bitni momenti kada je ultrazvučna dijagnostika najvažnija:

Dve do četiri nedelje po izostanku menstuacije u cilju utvrđivanja:

* intrauterine trudnoće i time isključivanja vanmaterične trudnoće;
* broja beba a kod višeplodnih, broja horiona i amnion;
* vitalnosti trudnoće detekcijom otkucaja bebinog srca i
* verovatnog termina porođaja koji se tokom trudnoće ne sme menjati. 

Između 11. do 13.+ 6 gestacijske nedelje se radi tzv. "prvi ekspertni ili specijalistički ultrazvuk" kada se uz jasnu, vidljivu morfologiju ploda i tek formirane organske sisteme analiziraju genetski markeri kao što su: debljina vratnog nabora, širina komore mozga, postojanje nosne kosti, orijentacija, morfologija i protoci na srcu, protok kroz ductus venosus (pravilno funkcionisanje desne polovine srca), broj krvnih sudova u pupčaniku što sve zajedno čini osnovu genetskog ultrazvučnog skrininga bebe. Tada se procenjuju protoci kroz arterije uterine. 

Između 20. i 24. gestacijske nedelje se radi tzv. "drugi ekspertni ili specijalistički ultrazvuk" kada je moguće analizirati sve organske sisteme te u zavisnosti od toga koji organ analizirate pretraga se zove fetalna ehokardiografija (srce), fetalna neurosonografija (mozak) i sl. Tada se jasno može videti lik bebe uz grimase i detekciju bebinih pokreta. Istovremeno se rade i merenja bebe koja ukazuju na pravilan rast i razvoj. 

Posle 32. gestacijske nedelje pa do porođaja ultrazvučnim praćenjem bebinog rasta i pokreta, količine plodove vode, maturacijom posteljice i Doppler merenjem protoka krvi kroz određene krve sudove utvrđuje se dobro stanje bebe i sigurnije praćenje stanja bebe tokom porođaja u svim fazama porođajnog doba. 

Dakle, ultrazvučna dijagnostika je donela bezbednije, sigurnije, i pouzdanije praćenje trudnoće a u cilju rađanja zdravog potomstva. Ipak treba naglasiti, da zbog prisutnih ograničenja i nesavršenosti u ultrazvučnoj dijagnostici bilo od strane aparata, bebe ili trudnice, još uvek postoji mogućnost pojave neprepoznatih anomalija tokom prenatalnog perioda – zaključuje dr Kozarov.

Pripremila: Vesna Stanimirović